Muziek van Sytse Broersma zorgt voor kippenvel in Musical De Tocht
Reduzum – Wie In nije dei zegt, zegt De Kast, Liedje van Sytse Broersma, muziek Kees Bode. Vaker was Broersma uit Reduzum het muzikale brein, overigens ook nog steeds bandlid van De Kast. Maar hij ontpopte zich tot componist van theatrale voorstellingen. Dat hij is ingehuurd, voor De Tocht, dé megamusical over dé Elfstedentocht, maakt de bescheiden componist trots. De Tocht wakkert het gevoel van de échte Elfstedentocht weer aan in het nieuwe Frisotheater in Leeuwarden. Met de muzikale hoogstandjes van Broersma. Tekst: Sybe Joostema
Heel nederland leeft mee met De Tocht. Deze elfstedentocht zal voor de deelnemers, in dit geval acteurs en zangers, ouderwets zwaar zijn. Via Bolsward, Harlingen en Franeker duikt De Tocht via de Bildthoek de Hel van het noorden in. En daar zal het in de musical ook muzikaal tot een climax komen.
Producer Madeléne van Beuzekom belde Sytse Broersma al in 2020 op voor de bijzondere klus. Of hij mee wilde schrijven aan de muziek en de Friese liedteksten voor De Tocht. De Reduzumer vond het een eer, maar wist tegelijkertijd dat het voor hem ook een ‘Elfstedentocht’ ging worden. Hij richt zich op de pop- en rock-nummers. De muziek voor het musical-ensemble is van Ad van Dijk. Muzikaal leider is Jeroen Sleyfer.
Elk muzikaal project of lied kent zijn eigen uitdagingen. Op grond van zijn ervaring, weet hij hoe dat gaat. Hij voelt aan wat mensen aangrijpt in de muziek. Iets wat hem gegeven is. Het is bijzonder dat het dit jaar precies 25 jaar geleden dat In Nije Dei (titelsong van de Friese film De Gouden Swipe) de hitlijsten bestormde en op de ereplaats kwam te staan achter de wereldhit Goodbye Englands Rose (verongelukte prinses Diana werd daarmee geëerd). ,,Dat wie foar ús in unyk en miskien foar ús wol in bepalend momint. Ik meitsje noch altyd lieten en muzyk, en net allinich foar De Kast. Ek foar teater. Sa kaam fia Madeléne van Beuzekom ek De Tocht op myn paad. En dêr bin ik hiel wiis mei, De Alvestêdetocht is dochs ek de tocht foar ús allegear yn Fryslân en Nederlân.
Inzingen liedjes
Terwijl het Frisotheater verrijst, zingt Broersma met dochter Lotte alle partijen van de liedjes in. Hij schreef de muziek en koos als veelzijdig muzikant de instrumente. ,,Je fiele soms oan wêr ‘t in liet yn it ferhaal hinne gean moat. It is altyd yn oerlis. Wy binne in muzikaal team, sa kinne je it sjen. Oer hoe’t ik de lieten fiel en hoe’t wy dat ek sjonge. En ik moat sizze, dat ze dêr ek serieus mei omgean. Der feroeret net safolle.”. Het ambiteus plan van voor de coronajaren krijgt vorm in het Frisotheater op industrieterrein De Zwette in Leeuwarden. Bij de bouw komt een gevoel los, zoals dat ooit bij de voorbereidingen van Soldaat van Oranje het geval was. Een theater met een hoogte van 18 meter. Zo hoog dat de steekkranen onderdak het materiaal makkelijk op de goede plek kunnen zetten.
In studio Noorderzon van Sytse Broersma in Reduzum is er geen sprake van die onmetelijkheid, maar wordt gewerkt in een functionele ruimte. Aan de wand hangen er posters van De Kast en de theaterstukken waaraan Broersma als muziekmaker meewerkte. Ook de gouden plaat van In Nije Dei.
Het zijn slechts stille getuigen, want de actuele muziek van De Tocht komt uit de boxen, aangestuurd door een groot mengpaneeltafel. ,,Allinnich at de klok slacht – wy wenje neist in tsjerke – moatte je even wachtsje.” De kerk is inderdaad vlakbij en tijdens het interview klinkt de klok net het ritme van het uur doordringend. Niet dat klokgeluiden die ingepast kunnen worden in een voorstelling, maar voor de liedjes van De Tocht, is dat even opletten.
,,Ik kin it bêste wat hearre litte fan De Tocht en hoe’t wy wurkje”, zegt Broersma die opstaat van zijn gemakkelijke stoel in de koffiehoek. Hij voelt zich meteen thuis in zijn eigen wereld achter het mengpaneel. Even later galmt er geluid door de ruimte. De stem van Lotte Broersma is hoorbaar. Zij zong op de demo’s alle vrouwenpartijen in. Van alt tot sopraan! Ook de stem van Sytse Broersma klinkt, als van een jonge god. de magie van muziek. Hij heeft de mannenpartijen, bas tot tenor ook vol overgave ingezongen.
,,Sa klinkt it meielkoar”, mixt hij de partijen. Het klinkt bij tijd en wijle daverend als het Fries volkslied. Er is ook een beetje Fries in de voorstelling opgenomen, precies zoals Sytse Broersma het hoopte. Hij is dan ook verantwoordelijk voor de Friese teksten.
Daarna laat hij horen hoe het uiteindelijk is geworden. Vele van wat hij in zijn demo aan instrumenten heeft verwerkt, valt ook in het slotresultaat te horen. ,,Dan giet it nei de musikaal lieder fan De Tocht.”
Reitsum was het plaatsje waar Sytse Broersma zijn eerste stappen zette in muziekland. Met een vader die getraumatiseerd uit de oorlog in Indië terugkwam, wilde hij als jongeman niet het leger in. Het werd vervangende dienst. Vervangende dienst was vooral stappen extra in de ontwikkeling als muzikant en componist. Als dienstweigeraar was hij muziektherapeut in het Psychiatrisch Ziekenhuis in Franeker.
Ondertussen ontpopte hij zich als bassist en de melodieman van de band Wish to Escape en werd daar naast Syb van der Ploeg de leadzanger van. Daarna heette het De Kast. The rest is history. De Kast werd landelijk een van de grootste bands. De teksten van Eltse Grins Foarby en Wa’t ik bin zijn ook van de hand van Broersma. Hij noemt de voorstelling Elk Sines (2017), over het beroemde café van Tjerkje op De Klieuw, als een van zijn mooie projecten.
De Tocht is een megavoorstelling, en een mega-uitdaging. Maar qua aanpak is het in de ogen van Broersma in de basis hetzelfde. Broersma blijft er daarom nuchter onder en werkt hard aan het vervolmaken van het muzikale deel van De Tocht.
De Tocht staat vanaf oktober geprogrammeerd in het Friso-theater. Try-outs vanaf 17 september 2023, première 1 oktober 2023. https://spektakel.musicaldetocht.frl
Musical ‘De Tocht’ laat de magie van De Elfstedentocht tot leven komen in het speciaal gebouwde Friso Theater met een ijsvloer van 2.000m2. Voor iedereen die ervan droomt om ooit nog een Elfstedentocht mee te maken: ‘It giet oan’!
De Tocht vertelt het verhaal van afzien, doorzetten en de kracht van vriendschap. Vijf jeugdvrienden sluiten een pact: “Later als we groot zijn, rijden we samen de Elfstedentocht”. In de winter van 2023 maakt belofte schuld, zeker nu één van de vrienden een geheim bij zich draagt en er meer op het spel staat dan enkel het halen van het kruisje.
